1. Doanh thu tăng đột biến vượt xa tốc độ tăng trưởng bình quân
Tưởng tượng shop bạn tự nhiên doanh thu tăng vọt, gấp 2-3 lần bình thường chỉ trong vài tháng, mà bạn không có một chiến dịch marketing 'khủng' hay hợp đồng bán sỉ lớn nào mới ký? Tuyệt vời, nhưng đây lại là 'điểm nghi vấn' đầu tiên của cơ quan thuế. Họ sẽ so sánh tốc độ tăng trưởng của bạn với các shop cùng ngành và với chính shop bạn các năm trước. Nếu tăng quá nhanh mà không có lý do rõ ràng, họ sẽ hỏi 'bằng chứng' về nguồn doanh thu đó. Nên nhớ, tiền vào nhanh cũng cần giải trình rõ ràng nhé!
2. Doanh thu giảm sâu bất thường
Ngược lại, nếu shop bạn đang chạy ầm ầm tự nhiên doanh thu 'lao dốc không phanh', giảm đến 30-50% trong một kỳ nào đó mà không phải do thị trường chung khó khăn hay bạn tạm dừng kinh doanh? Thuế cũng sẽ nghi ngờ bạn đang 'ém doanh thu' để bớt phải nộp thuế. Họ sẽ kiểm tra hóa đơn, xem lượng điện nước shop bạn dùng có thay đổi không (nếu là kho hàng/văn phòng), thậm chí là đối chiếu với các dữ liệu hải quan nếu bạn nhập xuất hàng nhiều. Tóm lại, giảm cũng phải có lý do chính đáng nha.
3. Doanh thu lớn nhưng lợi nhuận âm hoặc rất thấp
Shop bạn bán hàng rất chạy, doanh thu tính bằng tỷ nhưng cuối cùng báo cáo lợi nhuận lại 'lẹt đẹt' hoặc thậm chí là lỗ? Đây là 'chiêu' mà nhiều doanh nghiệp hay dùng để giảm thuế, bằng cách khai khống chi phí lên thật cao (chi phí quảng cáo, nhập hàng, vận chuyển, lương nhân viên...). Cơ quan thuế sẽ 'soi' cực kỹ các hóa đơn, chứng từ chi phí của bạn để xem chúng có hợp lý và hợp lệ không. Họ sẽ so sánh tỷ suất lợi nhuận của bạn với các shop khác cùng ngành. Nếu bạn cứ lỗ mãi mà vẫn 'sống khỏe' thì chắc chắn sẽ bị hỏi kỹ đó. 
4. Doanh thu và dòng tiền không đồng bộ
Bạn xuất hóa đơn ghi nhận doanh thu vài chục tỷ đồng, nhưng tiền về tài khoản ngân hàng của shop lại chẳng đáng là bao? Đây là dấu hiệu của 'doanh thu ảo' hoặc việc luân chuyển tiền không minh bạch. Thuế sẽ kiểm tra rất kỹ giữa sổ sách doanh thu, chứng từ ngân hàng và các khoản công nợ của khách hàng. Nếu phát hiện ra bạn chỉ 'làm đẹp' trên giấy tờ mà không có tiền thật, hoặc có dấu hiệu 'hóa đơn quay vòng' (dùng hóa đơn cũ ghi nhận doanh thu mới), thì rắc rối to đấy.
5. Doanh thu phụ thuộc quá lớn vào một khách hàng
Nếu 70-80% doanh thu của shop bạn chỉ đến từ 1-2 khách hàng quen thuộc? Nghe có vẻ ổn định, nhưng cơ quan thuế lại có lý do để nghi ngờ đây là các khách hàng 'có mối quan hệ' với bạn, hoặc tệ hơn là khách hàng 'ảo' để hợp thức hóa dòng tiền. Họ sẽ gửi thư xác minh hóa đơn đến các khách hàng đó, hoặc kiểm tra chéo dữ liệu khai thuế của bên mua. Đối với các shop cross-border, việc này càng phức tạp hơn khi khách hàng ở nước ngoài, nhưng nguyên tắc vẫn vậy: đa dạng hóa khách hàng là cách tốt nhất để giảm rủi ro này.
6. Doanh thu dồn dập vào cuối kỳ
Nhiều chủ shop có thói quen 'chạy doanh số' vào cuối tháng, cuối quý hoặc cuối năm để làm đẹp báo cáo hoặc đạt chỉ tiêu. Cơ quan thuế rất dễ nhận ra điều này nếu thấy tỷ lệ hóa đơn, đơn hàng của bạn 'bùng nổ' bất thường trong những ngày cuối kỳ. Họ sẽ 'soi' chi tiết các hợp đồng, chứng từ giao nhận để xem có thật sự là giao dịch thực hay chỉ là 'ghi nhận ảo'. Những doanh thu không đủ điều kiện ghi nhận sẽ bị loại bỏ, và bạn vẫn phải nộp thuế như thường.
7. Doanh thu khai báo không khớp với hệ thống hóa đơn điện tử
Giờ đây, cơ quan thuế đã có hệ thống hóa đơn điện tử để đối chiếu tự động. Nếu tổng doanh thu bạn khai trên tờ khai thuế (ví dụ: thuế GTGT) lại thấp hơn so với tổng doanh thu trên các hóa đơn điện tử mà shop bạn đã xuất ra? Đây là 'dấu hiệu đỏ chói' không thể chối cãi. Bạn sẽ bị yêu cầu giải trình ngay lập tức và phải điều chỉnh lại số liệu. Hãy chắc chắn rằng con số trên hóa đơn và tờ khai luôn khớp nhau 'từng đồng từng cắc' nhé.
Đúng vậy, điểm này quan trọng đến mức phải nhắc lại! Cơ quan thuế hiện nay có công cụ đối chiếu tự động. Nếu doanh thu trên tờ khai thuế GTGT của bạn thấp hơn so với tổng doanh thu từ hóa đơn đầu ra đã phát hành, thì đây là điểm 'đỏ chói' trong thanh tra. Doanh nghiệp sẽ bị yêu cầu giải trình và điều chỉnh. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc luôn giữ cho dữ liệu của bạn nhất quán và minh bạch trên mọi hệ thống.
*
Lời kết
Đấy, các bạn thấy không? Không phải lúc nào cũng cần là kế toán hay chuyên gia thuế mới hiểu được những rủi ro này. Với 7 dấu hiệu trên, bạn đã có cái nhìn tổng quan về những 'điểm yếu' mà cơ quan thuế hay nhắm tới khi kiểm tra. Dù kinh doanh cross-border có vẻ xa xôi, nhưng các nguyên tắc về minh bạch doanh thu, chi phí, và dòng tiền thì ở đâu cũng như vậy.
Lời khuyên chân thành cho các chủ shop:
* Minh bạch là vàng: Ghi nhận mọi giao dịch rõ ràng, có chứng từ đầy đủ, dù là giao dịch nhỏ nhất.
* Hợp đồng rõ ràng: Đặc biệt với các đối tác lớn, khách hàng lớn, hãy luôn có hợp đồng và lưu trữ cẩn thận.
* Kiểm tra chéo định kỳ: Thường xuyên đối chiếu số liệu trên sổ sách với hóa đơn điện tử, sao kê ngân hàng và các báo cáo khác.
* Đừng 'ép' số: Đừng cố gắng điều chỉnh số liệu cuối kỳ để 'làm đẹp' báo cáo hoặc trốn thuế. Điều này rất dễ bị phát hiện.
* Tìm hiểu cơ bản: Ít nhất hãy dành thời gian tìm hiểu những nguyên tắc cơ bản về thuế và kế toán để tránh 'tiền mất tật mang'.
* Không hiểu thì hỏi: Nếu có điều kiện, đừng ngần ngại tìm một kế toán hoặc tư vấn thuế chuyên nghiệp để được hỗ trợ. Đầu tư một chút ở đây sẽ giúp bạn tránh được những khoản phạt lớn hơn nhiều sau này đó!
Chúc các shop online của chúng ta luôn kinh doanh hồng phát và 'thuế má' đâu ra đấy nhé!